-
1 дефицит товаров первой необходимости
алдымен қажетті тауарлардың тапшылығы, зәру тауарлар тапшылығыРусско-казахский экономический словарь > дефицит товаров первой необходимости
-
2 долг, погашаемый в первую очередь
алдымен өтелетін борыш, бірінші кезекте өтелетін борышРусско-казахский экономический словарь > долг, погашаемый в первую очередь
-
3 налог на товары первой необходимости
Русско-казахский экономический словарь > налог на товары первой необходимости
-
4 перво-наперво
адалдың алдымен, ең алдымен, әуел бастан -
5 файфо
файфо (ағыл. FIFO, first-in-first-out - алдымен түсті, алдымен іске жіберіледі: тауар қорларын бухгалтерлік есептеу әдісі, мұнда тауарлар алғаш түскен топтамасының бағасымен тіркеледі) -
6 Деятельность коммерческих банков
Банк қызметінің қандай ұстанымдары негізгі іргелі ұстанымдары болып табылады?
Основополагающими принципами банковской деятельности являются:
Банк қызметінің негізгі іргелі ұстанымдары:
- работа в пределах реально имеющихся ресурсов;
- нақты бар ресурстардың шегінде жұмыс істеу;
- экономическая самостоятельность;
- экономикалық дербестік;
- взаимоотношения банка со своими клиентами должны строиться как обычные рыночные отношения;
- банкінің өз клиенттерімен өзара қатынасы кәдуілгі нарықтық қатынастар сияқты құрылуға тиіс;
- экономические методы, которыми государство может осуществлять регулирование деятельности коммерческих банков.
- мемлекет коммерциялық банкілердің қызметін реттей алатын экономикалық әдістер.
Смысл заключается в том, что банк должен обеспечить не только количественное соответствие между своими ресурсами, кредитными вложениями и другими активами, но и добиваться соответствия характера банковских активов специфике мобилизованных им ресурсов. Это относится, прежде всего, к срокам. Так, если банк привлекает средства главным образом на короткие сроки и вкладывает их преимущественно в долгосрочные ссуды, то его способность отвечать по обязательствам (ликвидность) оказывается под угрозой.
Оның мәні мынада: банк өзінің ресурстары, несиелік салымдары мен басқа да активтері арасындағы мөлшерлік сәйкестікті ғана қамтамасыз етіп қоймай, сонымен бірге банк активтерінің сипаты өзі жұмылдырған ресурстардың ерекшелігіне сай келуіне де қол жеткізуге тиіс дегенді білдіреді. Бұл ең алдымен мерзімге қатысты. Айталық, егер банк қаражатты негізінен қысқа мерзімге тартса, ал оны басым түрде ұзақ мерзімді несиеге салса, онда міндеттемелер (өтемпаздық) бойынша жауап беру қабілеттілігіне қатер төнеді.
Деятельность любого коммерческого банка базируется на экономической самостоятельности, которая подразумевает и экономическую ответственность банка за результаты своей деятельности.
Кез келген коммерциялық банкінің қызметі экономикалық дербестікке негізделеді, мұның өзі әрі банкінің өз қызметінің нәтижелеріне экономикалық жауаптылығы деген мағынаны білдіреді.
Экономическая самостоятельность предполагает:
Экономикалық дербестік:
- свободу распоряжения собственными средствами банка и привлеченными ресурсами;
- банкінің меншікті қаражаты мен тартылынды (сырттан тартылған) қаражатын билеу еркіндігін;
- свободный выбор клиентов и вкладчиков;
- банк қызметін пайдаланушылар мен салымшыларды еркін таңдауын;
- свободное распоряжение доходами банка.
- банк табысын еркін билеуді көздейді.
Экономическая самостоятельность гарантирована действующим в Казахстане законодательством о банках и банковских организациях. Действующие основные законодательные акты предоставляют всем коммерческим банкам экономическую свободу в распоряжении своими фондами и доходами. Прибыль банка, остающаяся в его распоряжении после уплаты налогов, распределяется в соответствии с решением Общего собрания акционеров. По своим обязательствам коммерческий банк отвечает всеми принадлежащими ему средствами и имуществом, на которое может быть наложено взыскание. Весь риск от своих операций коммерческий банк берет на себя.
Экономикалық дербестікке банкілер мен банк ұйымдары туралы Қазақстанда қолданылып жүрген заңнамамен кепілдік берілген. Қолданыстағы негізгі заңнамалық құжаттар барлық коммерциялық банкілерге өздерінің қорлары мен табыстарын билеуге экономикалық еркіндік береді. Банкінің салықтарды төлегеннен кейін өзінің билігінде қалған пайдасы акционерлердің Жалпы жиналысының шешіміне сәйкес бөлінеді. Өзінің міндеттемелері бойынша коммерциялық банк өзіне тиесілі барлық қаражатпен және өндіріп алынуы мүмкін мүлікпен жауап береді. Өзінің операцияларынан болатын барлық қатерді коммерциялық банк өз мойнымен көтереді.
Почему взаимоотношения банка со своими клиентами должны строится как обычные рыночные отношения?
Банкілердің өз қызметін пайдаланушылармен қарым-қатынасы неліктен әдеттегі нарықтық қатынастар сияқты құрылуға тиіс?
Потому что, предоставляя ссуды коммерческий банк исходит, прежде всего, из рыночных критериев прибыльности, риска, ликвидности. Государство может осуществлять регулирование деятельности коммерческого банка только косвенными методами, а не прямыми приказами. Таким образом, государство не вмешивается в оперативную деятельность коммерческого банка.
Мұның себебі, несие бергенде коммерциялық банк ең алдымен пайдалылықтың, тәуекелдің, өтімділіктің нарықтық өлшемдерін басшылыққа алады. Мемлекет коммерциялық банкінің қызметін тікелей бұйрықтар берумен емес, тек жанама әдістермен ғана реттей алады. Осылайша мемлекет коммерцииялық банкінің оперативтік қызметіне араласпайды.
Русско-казахский экономический словарь > Деятельность коммерческих банков
-
7 База цены
Для переговоров по ценам нам нужно проверить соответствующую документацию.
Баға жөніндегі келіссөзде біз тиісті құжаттаманы тексеріп алуымыз керек.
У нас уже есть специальное соглашение о принципах ценообразования.
Бізде баға белгілеу қағидаты туралы арнаулы келісім қазірдің өзінде бар.
Цена должна быть подтверждена документами.
Баға құжаттармен қуатталуға тиіс.
Прежде всего мы должны найти единую базу цены (основу для дальнейших переговоров).
Ең алдымен біз бағаның бірыңғай түпнегізін (бұдан былайғы келіссөздің негізін) табуға тиіспіз.
Вы должны были предоставить в наше распоряжение документацию по ценам.
Сіз біздің билігімізге баға жөніндегі құжаттаманы ұсынуға тиістісіз.
Вы получили наши... ?
Сіз біздің... алдыңыз ба?
- протоколы по ценам.
Да, мы все получили.
Иә, біз бәрін алдық.
Ряд документов мы тоже подготовили, а ваши материалы есть у нас. Мы их основательно изучили.
Біз де бірқатар құжаттарды дайындадық, ал сіздердің материалдарыңыз бізде бар. Біз оларды мұқият зерделейміз.
Надеюсь, что обе наши стороны приняли во внимание...
Екі жағымыз да... назар аудардық деген үміттемін.
- цены внутреннего (мирового) рынка.
Мы должны исходить из договорной (контрактной) цены.
Біз келісімді (келісімшарттағы) бағаны басшылыққа алуға тиіспіз.
Цены были скалькулированы на основе согласованных протоколов по ценам.
Баға жөніндегі келісілген хаттамалар негізінде баға есептелінді.
Просим предоставить нам конкурентные материалы.
Бізге бәсекелік материалдарды берулеріңізді өтінеміз.
Цены определяются на основе конкурентных предложений фирм.
Баға фирмалардың бәсекелік ұсыныстары негізінде айқындалады.
В подтверждение наших цен мы предоставим вам конкурентные материалы.
Біздің бағамыздың қуаттамасы ретінде сіздерге бәсекелік материалдарды ұсынамыз.
Конкурентные цены соответствуют предложениям, которые мы вам передали.
Бәсекелік баға біз сіздерге табыстаған ұсыныстарға сай келеді.
Переговоры по ценам будут продолжены, как только вы представите нам.
Сіздер бізге ұсынған бойда баға жөніндегі келіссөз жалғастырылады.
Эти конкурентные материалы...
Бұл бәсекелік материалдар...
- подтверждают правильность наших цен.
- біздің бағамыздың дұрыстығын қуаттайды.
В ценообразовании мы учитываем прежде всего конкурентные цены и цены мирового рынка.
Баға белгілеуде біз ең алдымен бәсекелік бағаны және әлемдік нарық бағасын ескереміз.
Цены мирового рынка должны быть основой наших переговоров по ценам.
Әлемдік нарық бағасы біздің баға жөніндегі келіссөзіміздің негізі болуға тиіс.
Необходимо произвести расчет по ценам мирового рынка в тенге.
Әлемдік нарықтың бағасы бойынша теңгемен есептесу қажет.
Для переговоров по ценам... нам нужно знать технические параметры (новый диапазон) мощности машины.
Баға жөніндегі келіссөз үшін... біз машина қуатының техникалық параметрлерін (жаңа диапазонын) білуіміз керек.
Нам требуется техническое заключение.
Бізге техникалық қорытынды қажет болады.
Поэтому в переговорах должны принять участие технические специалисты обеих сторон.
Сондықтан көліссөзге екі тараптың да техникалық мамандары қатысуға тиіс.
Эта документация недостаточно обоснована.
Мына құжаттама жеткілікті дәрежеде негізделмеген.
Эту документацию мы вынуждены отклонить.
Бұл құжаттаманы біз қабылдамай тастауға мәжбүрміз.
Таким образом, у нас есть некоторые предварительные варианты расчета, разработанные вами и основанные на важных документах.
Сөйтіп, бізде есептің сіздер әзірлеген және маңызды құжаттарға негізделген кейбір алдын ала нұсқалары бар.
Теперь мы можем продолжить переговоры по ценам.
Енді біз баға жөніндегі келіссөзді жалғастыра аламыз.
-
8 вначале
басында, алғашқыда, әуелде, о баста, әдепкіде, алдымен -
9 вперёд
алға, ілгері қарайа)б)в)г) разг. ( вначале)вперед подумай, потом говори — алдымен ойлан, сонан соң сөйле
-
10 наперво
разг.ең алғаш, ең бірінші, ең алдымен -
11 передом
разг. -
12 план
-
13 сперва
әуелі, алдымен, ең алғаш -
14 демонетизация
демонетизация (асыл металдардың, ең алдымен алтынның, күмістің ақша міндетін атқарудан қалуы, мәнеттің бұрынғы құнын жоғалтуы, несие ақшаның, банк билеттерінің ( банкноттың), қолда жоқ ақшаның, чектердің кеңінен қолданылуына байланысты асыл металдардың ақша ретінде пайдаланылуының қысқаруы) -
15 иерархия
сатылы лауазым, баспалдақты лауазым, сатыластық (күрделі жүйелерді, ең алдымен экономикалық нысандарды басқару жүйелерін құру, ұйымдастыру тәсілі, мұнда жүйенің бөліктері ( элементтері) деңгейлер бойынша бөлінген және бүкіл жүйе көп деңгейлі, көп сатылы әрі тұтас жүйе болып табылады, мысалы, кәсіпорынды басқару жүйесі иерархиялық құрылымды құрайды: кәсіпорынды басқаратын директор иерархияның 1-ші деңгейі, оған бағынатын орынбасарлар 2-ші деңгейі, орынбасарлардың әрқайсысына бағынатын бөлімше бастықтары 3-ші деңгейі, бөлімше бастықтарына бағынатын бөлім бастықтары 4-ші деңгейі) -
16 информация
ақпарат (1. кең мағынада - тұлғалар, заттар, фактілер, оқиғалар, үдерістер туралы мәліметтер, 2. сақтау, өңдеу және табыстау объектілері болып табылатын, басқаруда экономикалық шешімдерді талдап, әзірлеу үдерісінде пайдаланылатын мәліметтер, деректер, экономикалық көрсеткіштердің мәні, 3. экономикалық үдерістерде пайдаланылатын, алынуы уақыт шығыны мен басқа да ресурстар жұмсауды талап ететін және бұл шығынды өндіріс пен айналыс шығынына жатқызу керек болатын ресурс түрлерінің бірі, 4. дүние жаратылысының мәнін құрайтын және ақыл-ой қызметінің кез келген өнімін, ең алдымен білімді, бейнелерді қамтитын іргелі үш субстанцияның (заттек, энергия, ақпарат) бірі) -
17 крах
күйреу (биржа практикасында дағдарысты құбылысты, ең алдымен банкроттықты - күйзелуді, төлем төлеуге толық қабілетсіздікті, жұтауды, тақырға отыруды білдіретін термин) -
18 лифо
лифо (1. тауар-материалдық құндылықтарды соңғы түскен не дайындалған топтама бойынша бухгалтерлік есептеу әдісі, 2. банкіден салымның бір бөлігін мерзімінен бұрын алғанда пайыз есептеу әдісі, 3. соңынан алынды, алдымен берілді) -
19 навалом
ақтарылма (сусымалы жүктерді, ең алдымен шикізатты: кентасты, көмірді, құмды, металл сынығын, т.б. ыдыссыз тасымалдау, астықты ыдыссыз тасымалдауда "насыпью" - "үйінділеп" деген сөз қолданылады) -
20 обобществление
қоғамдастыру (жеке меншік объектілерін, ең алдымен өндіріс құрал-жабдығын еңбек ұжымдарының немесе мемлекеттік органның билігіне беру)
- 1
- 2
См. также в других словарях:
алдымен тағам, одан кейін қалам — (ҚХР) алдымен ас жейік, сонан соң кітап оқиық … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
соғыс нәтижесі — (Исход войны) соғыс барысына қалыптасқан нақты әскери саяси жағдай, қорытынды. Соғыстың диалектикалық дамуының соңғы сатысы (дайындық, басы, барысы, нәтижесі) болып табылады және көбінде оның тарихи рөлін анықтайды. С.н. бір жақтың жеңуі, екінші… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ізіне түсу — (Преследование) толық жою мақсатында шегінуші қарсыласқа жасалған шабуыл. І.т дің маңыздылығы атыстық соққы, шегінуші қарсыластың қапталы мен тылына шығудағы әскерлердің екпінді ілгерілеуін және оның топтарын қоршауға алу, бөлшектеу және жою… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
Аристократия — (гр. aristokratia: aristos – жақсы, kratos – билік) – құлдық және феодалдық қоғамдағы ең дәрежелі сословие (жік, топ) немесе ең жоғарғы рулық ақсүйектер, сол сияқты елде барлық билік аристократияға жататын мемлекеттік басқару формасы (түрі).… … Философиялық терминдердің сөздігі
ат үйрету — Асау жылқыны қолға үйрету және машықтандыру. Бие байлайтын аудандарда жылқыны құлынымен ноқтаға, жетекке шошындырмай, сылап сипап үйретеді. Осылайша басыққан құлынды құнан, дөненінде мініске оңай үйретуге болады. Алдымен жылқыны ерттеп немесе… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
азаматтық газтұмылдырық — (Гражданский противогаз) адамның тыныс мүшелерін, терісін, беті мен көзін ауада бу, тұман, тозаң түрінде кездесетін улы және радиоактивті заттардан, ауру туғызатын микробтар мен улы заттардан қорғауға арналған құрал. А.г. газтұмылдырық қорабынан … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
әскери-стратегиялық паритет — (Военно стратегическое равновесие) қарсылас мемлекеттердің (мемлекеттер коалицияларының) қарулы күштерінің ұрыстық қуатының жуық шамамен тепе теңдігі. Ә с. т т тің физикалық өлшемі ретінде жақтардың күш пен құралдарының, ең алдымен ядролық және… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
әскери-стратегиялық тепе-теңдік — (Военно стратегическое равновесие) қарсылас мемлекеттердің (мемлекеттер коалицияларының) қарулы күштерінің ұрыстық қуатының жуық шамамен тепе теңдігі. Ә с. т т тің физикалық өлшемі ретінде жақтардың күш пен құралдарының, ең алдымен ядролық және… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
әскери басымдылық — (Военное превосходство) қарсылас жақтардың бірінің әскери қуаттылығы жағынан, ең алдымен, қарулы күштер мен қару жарақтың саны мен сапасы, қарулы күштердің үйретілуі немесе оның ұрыстық және жұмылдырулық дайындығын алдын ала өсіру мен… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
байланыс жүйесінің беріктігі — (Живучесть системы связи) оның тораптарының, станция желілерінің, күш қорының, ең алдымен, ядролық қарудың жою факторына қарсы төзімділігіне және қорғау жүйесінің тез қалпына келтірілу мүмкіндіктерінің болуына байланысты … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
болжау (әскери істегі) — (предвидение (в военном деле)) әскери аумақтағы ықтимал, объективті пісіп жетілген өзгерістерді тану процесі, әскери теория мен практиканың дамуының келешегін анықтау. Кез келген саладағы сияқты әскери істе де Б. эмпиризмдік және ғылыми болуы… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
